Szef berlińskiego handlu detalicznego prowokuje: „Dlaczego nie dacie Trumpowi Amerykańskiej Biblioteki Pamięci?”

Walka o zachowanie lokalizacji domu towarowego przy Alexanderplatz i ewentualna relokacja berlińskiej Biblioteki Państwowej i Centralnej w jedno miejsce wciąż trwa. Teraz jeden z uczestników wciąga w to prezydenta USA: „Podarowałbym Amerykańską Bibliotekę Pamięci Donaldowi Trumpowi, on zawsze chce prezentów. Mógłby ją wtedy rozbudować”.

Nie do końca poważna propozycja pochodzi od Nilsa Buscha-Petersena, dyrektora zarządzającego Stowarzyszenia Handlu Detalicznego Berlin-Brandenburgia , a tym samym czołowego lobbysty handlu detalicznego w regionie. Jego pomysł może wydawać się absurdalny, ale przynajmniej oferowałby rozwiązanie, a raczej częściowe rozwiązanie, dość skomplikowanej sytuacji pełnej niewiadomych.

Dar o ukrytym znaczeniu: Stany Zjednoczone przekazały Berlinowi bibliotekę w 1954 roku

Senat Berlina od wielu lat rozpaczliwie poszukuje rozwiązania dla swojej Centralnej i Państwowej Biblioteki Berlina (ZLB) . Obecnie mieści się ona w dwóch budynkach: przy Breiten Straße w dzielnicy Mitte oraz w Amerika-Gedenkbibliothek (Amerykańskiej Bibliotece Pamięci) przy Hallesches Tor w dzielnicy Kreuzberg . ZLB była darem Stanów Zjednoczonych; została założona w Berlinie Zachodnim w 1954 roku w celu egzekwowania wolności edukacji i wolności słowa.

Oba budynki pilnie wymagają remontu, zwłaszcza ten przy Breite Straße, położony w pobliżu regularnie zalewanej Sprewy. Remont byłby kosztowny. Czyż nie nadszedł więc czas, aby urzeczywistnić długo pielęgnowane marzenie o kulturze – przeniesienie ZLB do jednego budynku?

Czy na Alexanderplatz powstanie nowa biblioteka?

W tych rozważaniach istotną rolę odgrywa plac budowy na Alexanderplatz. Od pewnego czasu trwają prace budowlane we wschodnim centrum Berlina – tuż za tamtejszym domem towarowym Galeria. Nieruchomość, na której mieści się dom towarowy, należy do spółki zależnej Commerzbanku, Commerz Real. W lutym ubiegłego roku bank ogłosił zakup budowanego biurowca Mynd oraz domu towarowego z masy upadłościowej banku Signa, należącego do przebywającego obecnie w więzieniu austriackiego żonglera finansowego René Benko .

Projekt obejmie 134-metrowy, 32-piętrowy wieżowiec biurowy oraz kolejny budynek. Budowa postępuje pomyślnie. Pierwotnie planowano również rozbudowę sąsiedniego domu towarowego na dachu, dodając duży tzw. targ kultury kulinarnej z tarasem widokowym. Łącznie powstanie ponad 100 000 metrów kwadratowych powierzchni użytkowej. Nie jest jednak jasne, czy Galeria powróci po dwóch latach remontu. Commerz Real podobno nie potwierdził tej decyzji.

Teraz senator ds. ekonomii Franziska Giffey z okręgu Commerz Real domaga się jasności co do przyszłości Galerii, która jak dotąd kontynuuje działalność pomimo rozległych prac budowlanych. „Jako administracja ekonomiczna, ale także jako cały Senat, jesteśmy żywotnie zainteresowani utrzymaniem funkcjonującego domu towarowego przy Alexanderplatz” – powiedział polityk SPD w rozmowie z dpa na początku tego tygodnia. „Nasze stanowisko jest jasne: chcemy, aby Galeria miała tam długoterminową perspektywę”.

Senat prowadzi obecnie negocjacje z Commerz Real, wraz z Galerią, w sprawie przedłużenia umowy użytkowania. Commerz Real chce bardziej wielofunkcyjnego zagospodarowania istniejącego budynku i zaproponował między innymi utworzenie ZLB.

Senator ds. ekonomii Franziska Giffey walczy o lokalizację domu towarowego w Alex

Możliwe, że Galeria i biblioteka mogłyby dzielić budynek. Drugą opcją byłoby stworzenie swoistego centrum handlowego, z Galerią jako największym użytkownikiem. Uważa się za mało prawdopodobne, aby Galeria nadal zajmowała powierzchnię około 34 000 metrów kwadratowych.

Senator ds. Gospodarki zna te propozycje, ale ponad wszystko ma na uwadze interesy domu towarowego Galeria. „Moje żądanie wobec Commerz Real jest takie, aby najpierw zapewnił bezpieczeństwo Galerii i jej pracownikom, nie wiążąc tego z nieosiągalnymi przeszkodami” – powiedziała Giffey.

Commerz Real rzeczywiście zaoferował przedłużenie umowy najmu poza luty 2026 roku, do końca sierpnia. Firma powiązała to jednak ze znacznymi kosztami związanymi z budową, bezpieczeństwem przeciwpożarowym oraz usunięciem usterek: wspomniana kwota wynosi cztery miliony euro.

Dom towarowy i biblioteka? Inwestor Alex przedstawi swoje plany Senatowi

„Te dodatkowe żądania są nie do udźwignięcia” – powiedział Giffey. „Nie można z jednej strony nie przedłużyć umowy najmu Galerii, a z drugiej oczekiwać, że państwo będzie współpracować we wszystkich innych kwestiach. To tak nie zadziała”.

Uzgodniono z Commerz Real, że firma opracuje nowy, całościowy plan latem. Spółka zależna banku planuje przedstawić projekt przedstawicielom Senatu we wrześniu. Dla około 350 pracowników impas na razie trwa; plan socjalny obowiązuje od początku miesiąca.

Oprócz administracji ekonomicznej, która odpowiada za utrzymanie terenu domu towarowego, w proces zaangażowany jest również urząd finansowy. Senator Stefan Evers (CDU) musiałby ostatecznie dać zielone światło na finansowanie biblioteki. Senator ds. kultury Sarah Wedl-Wilson odpowiada za bibliotekę.

W wywiadzie dla „Berliner Zeitung” kilka dni temu, niezależna polityczka (CDU) stwierdziła, że musi istnieć „możliwość połączenia ZLB z tych podzielonych, częściowo zdewastowanych, częściowo całkowicie przeciążonych placówek”. Sama poinformowała, że pracownicy oddziału przy Breite Straße w dzielnicy Mitte muszą nosić gumowe kalosze, ponieważ coraz częściej dochodzi tam do zalania. Oddział AGB w dzielnicy Kreuzberg również wymaga restrukturyzacji.

Jej zdaniem przeniesienie całego zasobu z obu budynków do obecnie pustego, dawnego budynku Galeries Lafayette przy Friedrichstrasse byłoby „najlepszym rozwiązaniem” – powiedziała Wedl-Wilson, powtarzając tym samym wyjątkowo mocno słowa swojego nieszczęsnego poprzednika, Joe Chialo. Jednak napięty budżet Berlina nie pozwalał na taką przeprowadzkę.

A teraz? Najwyraźniej niewiele się zmieniło dla senatora, mimo że plany finansowe na najbliższe dwa lata również zakładają znaczne oszczędności. Niemniej jednak, zrujnowany teren musi w pewnym momencie zostać wyremontowany, powiedziała Wedl-Wilson w wywiadzie. „Więc prędzej czy później i tak trzeba zainwestować pieniądze”. Obecnie „zintensyfikowano analizę” ewentualnej przeprowadzki do Alex. „A wraz ze złagodzeniem hamulca zadłużenia pojawiają się nowe możliwości, również dla kultury”.

Czy AGB jest sprawą na korzyść Donalda Trumpa?

Ale co powinno się stać z dwiema dotychczasowymi siedzibami biblioteki? W odpowiedzi na przeprowadzkę ZLB na Alexanderplatz, Commerz Real mógłby potencjalnie wyremontować Breite Straße i przejąć ją na długoterminową dzierżawę.

Gdyby pomysł dyrektora ds. handlu detalicznego Busch-Petersena został zrealizowany, warunki umowy zostałyby pozostawione Donaldowi Trumpowi. Mógłby on odebrać dar od swoich poprzedników sprzed siedmiu dekad i następnie go rozwinąć. Dziwaczny pomysł, ale być może coś dla amerykańskiego inwestora.